พี่เลิฟปลูกป่าชายเลน ครั้งนี้ไม่ใช่แค่กิจกรรม CSR ธรรมดา แต่คือการลงพื้นที่จริง จับจอบ จับกล้าไม้โกงกางริมทะเลภูเก็ต เพื่อฟื้นฟูระบบนิเวศและสร้าง “กำแพงธรรมชาติ” ปกป้องชายฝั่งอันดามันจากคลื่นลมแรง
เมื่อวันที่ 15 สิงหาคม ที่ผ่านมา พวกเรา Love Andaman ได้มีโอกาสร่วมมือกับพาร์ทเนอร์หลายท่าน จัดกิจกรรม ปลูกป่าชายเลน บริเวณ หาดตะวันรอน บรรยากาศเต็มไปด้วยรอยยิ้ม ความตั้งใจ และพลังของทุกคนที่อยากช่วยดูแลธรรมชาติให้ดีกว่าเดิม
Table of Contents
ป่าชายเลนคืออะไร
ป่าชายเลน คือ ระบบนิเวศป่าไม้ที่ขึ้นอยู่บริเวณชายฝั่งทะเล ปากแม่น้ำ หรือพื้นที่ที่มีน้ำกร่อย ซึ่งน้ำทะเลขึ้นถึงในช่วงน้ำขึ้น และน้ำจะลดลงจนเห็นพื้นดินในช่วงน้ำลง
พื้นที่เหล่านี้จะมีดินเป็นดินโคลนหรือดินทรายผสมตะกอน และมีความเค็มไม่คงที่ จึงเป็นถิ่นอาศัยของพืชและสัตว์เฉพาะถิ่นที่ปรับตัวให้อยู่รอดได้ในสภาพแวดล้อมแบบนี้
ประเภทของป่าชายเลน
การจำแนกป่าชายเลนในประเทศไทยมักใช้ลักษณะพื้นที่และระดับความเค็มของน้ำเป็นหลัก โดยสามารถแบ่งได้ 3 ประเภทหลัก
- ป่าชายเลนตอนนอก (Fringe Mangrove)
- อยู่ติดกับชายฝั่งหรือปากแม่น้ำที่น้ำทะเลท่วมถึงเป็นประจำ
- มีความเค็มสูงและดินเลนลึก
- พันธุ์ไม้เด่น: โกงกางใบใหญ่ (Rhizophora mucronata), โกงกางใบเล็ก (Rhizophora apiculata)
- มีรากค้ำยันใหญ่เพื่อช่วยยึดเกาะในดินเลนและต้านแรงคลื่น
- ป่าชายเลนตอนกลาง (Riverine Mangrove)
- อยู่ลึกเข้ามาจากชายฝั่ง ติดกับลำน้ำหรือคลอง
- น้ำเค็มผสมกับน้ำจืด (น้ำกร่อย) ความเค็มไม่สูงเท่าตอนนอก
- พันธุ์ไม้เด่น: แสมขาว (Avicennia alba), แสมดำ (Avicennia marina), ฝาดดอกขาว (Bruguiera cylindrica)
- มักมีรากหายใจที่โผล่ขึ้นจากดินเพื่อรับออกซิเจน
- ป่าชายเลนตอนใน (Basin Mangrove)
- อยู่ในพื้นที่ลุ่มต่ำหรือแอ่งน้ำด้านใน ปกติจะท่วมเฉพาะช่วงน้ำขึ้นสูงหรือน้ำทะเลหนุน
- ดินเลนลึกและมีสารอินทรีย์สูง
- พันธุ์ไม้เด่น: ตะบูนดำ (Xylocarpus granatum), โปรงแดง (Ceriops tagal), ลำแพน (Sonneratia caseolaris)
ลักษณะเด่นของป่าชายเลน
- มีพันธุ์ไม้ที่ทนต่อความเค็มและน้ำท่วม เช่น โกงกาง แสม ตะบูน โปรง ฯลฯ
- รากของไม้ชายเลนมีโครงสร้างพิเศษ เช่น รากค้ำยัน รากหายใจ เพื่อให้ยึดเกาะในดินเลนและรับออกซิเจน
- เป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์น้ำและสัตว์บก เช่น ปูแสม ปลาตีน หอยนางรม นกน้ำ ลิงแสม ฯลฯ
ทำไมป่าชายเลนถึงสำคัญมากกว่าที่คิด?
หลายคนอาจมองว่าป่าชายเลนเป็นเพียงป่าริมทะเลที่มีรากโผล่พ้นน้ำ แต่จริงๆ แล้ว ป่าชายเลนคือซูเปอร์ฮีโร่ของระบบนิเวศ เพราะสามารถ
- กักเก็บก๊าซคาร์บอนมากกว่าป่าบนบกถึง 3–5 เท่า
รากและดินโคลนของป่าชายเลนสามารถกักเก็บคาร์บอนได้ลึกและยาวนานหลายร้อยปี ทำให้ช่วยลดปริมาณก๊าซเรือนกระจกในบรรยากาศได้อย่างมีประสิทธิภาพ - เป็นบ้านอนุบาลสัตว์น้ำ
ลูกปลา ปู กุ้ง และแม้แต่ปลาฉลามบางสายพันธุ์ก็ใช้ป่าชายเลนเป็นแหล่งอาหารและที่หลบภัยในช่วงชีวิตแรกๆ - ปกป้องชายฝั่งจากคลื่นลมและการกัดเซาะ
ระบบรากที่แข็งแรงช่วยลดแรงคลื่นและป้องกันดินพังทลาย - ช่วยชะลอภาวะโลกร้อน
เพราะทุกต้นไม้คือเครื่องดูดซับคาร์บอนธรรมชาติที่ทำงานตลอดอายุขัยของมัน
การปลูกป่าชายเลนฟื้นฟูพื้นที่ชายฝั่งและปากแม่น้ำ
การปลูกป่าชายเลน คือ กระบวนการฟื้นฟูพื้นที่ชายฝั่งและปากแม่น้ำ ด้วยการนำพันธุ์ไม้ที่เติบโตได้ดีในสภาพแวดล้อมน้ำกร่อย เช่น โกงกาง แสม ตะบูน โปรง และพืชเฉพาะถิ่นอื่น ๆ มาปลูกลงในพื้นที่ที่เคยเป็นป่าชายเลนมาก่อน หรือพื้นที่เสื่อมโทรมที่ต้องการฟื้นฟู เพื่อให้ระบบนิเวศชายฝั่งกลับมามีความสมบูรณ์ใกล้เคียงสภาพธรรมชาติเดิมมากที่สุด
การปลูกป่าชายเลนไม่ใช่เพียงแค่การปลูกต้นไม้ แต่ยังเป็นการ สร้างบ้านให้สิ่งมีชีวิต มากมาย เช่น ปลาตีน ปูแสม หอยนานาชนิด รวมถึงเป็นแหล่งเพาะพันธุ์และอนุบาลสัตว์น้ำวัยอ่อนอย่างปลา กุ้ง และปู ที่มีความสำคัญต่อการประมงและความมั่นคงทางอาหารของชุมชนชายฝั่ง
นอกจากนี้ ป่าชายเลนยังทำหน้าที่เป็น แนวกันชนธรรมชาติ ที่ช่วยลดแรงปะทะของคลื่นลมและพายุ ป้องกันการกัดเซาะชายฝั่ง และช่วยยึดตะกอนดินไม่ให้ถูกพัดออกสู่ทะเล อีกทั้งยังเป็นพื้นที่ที่สามารถดูดซับคาร์บอนได้มากกว่าป่าบนบกหลายเท่า จึงมีบทบาทสำคัญในการลดภาวะโลกร้อน
การปลูกป่าชายเลนยังส่งเสริมให้เกิด การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ เช่น การพายเรือคายัคชมธรรมชาติ การศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่า ซึ่งสร้างรายได้ให้ชุมชนควบคู่ไปกับการรักษาทรัพยากรธรรมชาติให้คงอยู่สำหรับคนรุ่นต่อไป
ถ้าคุณต้องการ ฉันสามารถต่อยอดเนื้อหานี้ให้เป็น บทความความรู้เต็มรูปแบบ พร้อมหัวข้อย่อย และภาษาที่เหมาะกับสื่อออนไลน์หรือเอกสารรณรงค์ได้เลย
การเดินทางของเรา…ไม่ได้หยุดแค่ทะเลสวย
Love Andaman เชื่อว่าการท่องเที่ยวทะเลที่แท้จริงต้องมาพร้อมกับการดูแลสิ่งแวดล้อม การปลูกป่าชายเลนในครั้งนี้จึงเป็นเพียงอีกหนึ่งก้าวของการเดินทางที่เราจะยังคงเดินต่อไป เพื่อให้ทะเลใส หาดสวย และโลกของเรายังน่าอยู่สำหรับคนรุ่นต่อๆ ไป
📷 ติดตามภาพกิจกรรมได้ที่